Program... Część druga


Załóżmy następująca sytuację:


Rada Drużyny postanowiła, że zasadniczym założeniem wychowawczym będzie nadanie odporności każdemu członkowi środowiska. Rada wyszła z założenia, że jeśli człowiek opuszczający harcerstwo po kilku latach będzie wystarczająco odporny to z czasem wokół naszego środowiska będzie spora gromada ludzi odpornych na różne rzeczy, którzy dzięki odporności wytrwają przy naszych ideałach i dzięki temu będzie się nam wszystkim lepiej żyło - dzięki przyjazności, braterstwu, słowności...

Następnym będzie pytanie jacy będą ludzie którzy opuszczą środowisko już po roku, dwóch a nie kilku latach. Opuszczą środowisko w trakcie pracy nad realizacją założenia wychowawczego. Co wtedy ? Rada wyszła z założenia że środowisko w którym kształtuje się harcerskość jej członków zmienia się wraz z Ich dorastaniem. I tak: w pierwszym roku jest to zastęp i drużyna, w drugim dom, szkoła i osiedle a w trzecim teren szerszy i życie innych ludzi. W ten sposób pojawiły się założenia wychowawcze na każdy rok.


I "Odporność w zastępie i drużynie"
II "Odporność w domu, w szkole i w każdym miejscu naszego miasta"
III "Odporność na obce wpływy"






Dzięki temu stało się jasne, jak powinni być nastawieni członkowie środowiska którzy go opuszczą po roku czy dwóch latach. Życie drużyny płynęło szybko, już po roku nastąpiły spore zmiany. Na skutek jakiegoś zdarzenia sporo członków opuściło drużynę. Pozostali utworzyli jeden zastęp, który miał już za sobą realizację założenia wychowawczego przewidzianego na pierwszy rok pracy. W związku z tym podjął realizację zamierzenia przewidzianego na drugi rok pracy. Jednocześnie po przeprowadzeniu naboru utworzono nowy zastęp który zgodnie z zamierzeniem przyjętym w drużynie rozpoczął realizację założenia "Odporność w zastępie i w drużynie" Po dwóch latach gdy w drużynie przybyły dwa nowe zastępy nikt nie miał wątpliwości jakie założenie będzie w nich realizowane.

Po trzech latach realizacji zamierzenia "Odporność", drużyna stanęła wobec problemu ustalenia co dalej ma realizować najstarszy zastęp który przeszedł już w pełni ustaloną drogę. Z jednej strony zastęp za żadne skarby nie chciał odchodzić z drużyny z drugiej... Ludzie się pozmieniali, podorastali, potrzebowali czegoś innego. Ustalono więc, że zastęp ten zostanie w drużynie jeszcze rok. W ten sposób poczeka na następny zastęp i za rok utworzą razem nową drużynę, pracującą już inną metodyką. W związku z tym postanowiono przyjąć zamierzenie wychowawcze na rok z zastrzeżeniem że będzie ono dalej rozwijane już w nowej drużynie. Za założenie przyjęto "zdobywczość"






W międzyczasie w okolicy zaistniała gromada zuchowa. W związku z tym drużyna nie utworzyła kolejnego zastępu tylko ustalono że zastęp utworzy się w styczniu z przejętych z gromady zuchów. Po skonsolidowaniu programów zastępów w całość Rada Drużyny przyjęła iż zamierzenie wychowawcze na najbliższy rok dla drużyny będzie brzmieć: "Odporność i zdobywczość" Zgodnie z nim Rada Drużyny wypracowała założenia na okresy półroczny, trzymiesięczne i miesięczne, starając się by wszystkie zamierzenia zastępów były współgrające i by każdy zastęp odnajdował się we wspólnej pracy drużyny. Mając "Ramy Wychowawcze" planu pracy drużyny Rada ustaliła stałe punkty programu które są realizowane przez drużynę corocznie zaś szczegółowe rozplanowanie pozostawiono drużynowemu i przybocznemu oraz późniejszym zbiórkom ZZ-tu i RD. Na koniec ustalono plan pracy zastępu zastępowych. W opracowanym planie od razu jedna rzecz zwracała uwagę. Plany obu zastępów z jednego roku pomimo przyjętego identycznego zamierzenia wychowawczego były zupełnie różne. Dzięki temu od razu widać że oba zastępy są żywymi organizmami harcerskimi i idą własnymi, ustalanymi przez siebie i dla siebie drogami.

Dość obszerny przykład opisany w niniejszym artykule powinien dać Czytelnikowi odpowiedź na pytanie: Jak układać program drużyny i co to jest zamierzenie wychowawcze. Trzeba jednak pamiętać, że to tylko przykład. Na tworzenie planów nie ma jakiejś specjalnej recepty. Po prostu nie może jej być. Każde środowisko ma do wyboru będący właściwym dla siebie sposobem ujmowania programu. Każdy sposób jest dobry, jeśli tylko jest zgodny z Prawem Harcerskim, z metodą harcerską i jest oparty na systemie zastępowym.
Na koniec warto jeszcze wspomnieć, że etapom rozwoju życiowego i harcerskiego dedykowane są odpowiednio stopnie harcerskie będące istotną pomocą w budowaniu indywidualnych programów harcerskich przez każdego członka środowiska. A z czego składa się program pracy zastępu ?


Notka. Artykuł napisany na podstawie książki "O Metodzie Harcerskiej i Jej Stosowaniu" oraz doświadczeń własnych autora



Janusz Sikorski


-------------------------------------------------
Nr HR-a: 2/2009