Program przedwojennego kursu harcmistrzowskiego

(na podstawie ostatniego kursu harcmistrzowskiego w Ośrodku Harcerskim w Górkach Wielkich – sierpień 1939r.)

Skład komendy ostatniego (13-go) kursu harcmistrzowskiego:

Aleksander Kamiński – komendant

hm. Emil Jędrzejczyk – oboźny

hm. Tadeusz Pietras

hm. Antoni Zielicki (zastępca komendanta Ośrodka w Górkach)

pracę komendy wspomaga hm. Józef Kret – kierownik Uniwersytetu Harcerskiego w Górkach.

7 Uczestników – w tym jeden ksiądz z Częstochowy. M.in. Stanisław Moniuszko, Józef Maciusowicz, Emil Jędrzejczyk,W. Terlecki (przy okazji tłumacz francuskiego)

Tłumacz był konieczny, bo gościnnie w kursie uczestniczyli też instruktorzy z Rumunii. Było to 10-ciu profesorów z Rumunii (Bukareszt, Sarat, Sibiu, Fagaras), działaczy młodzieżowej Straja Ţării. Z tych najbardziej popularny był J. Niculescu. Każdy z polskich kursantów „opiekował się” którymś z rumuńskich uczestników.

Kurs zakończył się bankietem pożegnalnym z  udziałem m.in. dhny Kossak-Szczuckiej.

Bazę kursu harcmistrzowskiego (był też drugi, podharcmistrzowski, kleryków) stanowiły dwa duże namioty – w jednym z nich było urządzenie nieco puszczańskie, choć nie typowe – poniżej kręgu ognia, około którego zasiadało się na jednym pniu względnie kłodzie drzewnej (bukowej) i około pięciu dość pomysłowo skonstruowanych ławek z cieńszych bierwion drzewnych. Puszczańska brama wejściowa z dość daleka widoczna, to dwa symetrycznie ustawione, jednakowe z dwoma odnogami pnie, jak widełki chłopięcej, dla olbrzymów procy. Maszt z flagą polską a poniżej mniejszą, trzykolorową, rumuńską. Na pniach żywych drzew: tablica rozkazów i kapliczka, jakie się często spotykało na uroczyskach Wileńszczyzny.

Rozkład dnia:

- przeciętny, raczej szablonowy.

Wykłady: Aleksander Kamiński – Historia skautingu i harcerstwa, organizacja pracy, kształcenie starszyzny,

Jędrzejczyk – Zielicki: metodyka, psychologia,

Zielicki: statut ZHP,

hm. Józef Kret (jedyny nienależący do składu Komendy Kursu): O starszym harcerstwie, O harcerstwie wiejskim.

Kucharstwo (moja obozowa kuchnia) instruowały: druhna Janina Kamińska i J. Kowalska.

Kominki: zuchowy, prowadzony przez hm A. Kamińskiego, uroczysty z odczytanym z książki fragmentami - osobistymi wspomnieniami komendanta kursu podharcmistrzowskiego, hm. Werbla.

Ogniska: Gawędy opracowane przez uczestników z zagadnień Prawa Harcerskiego. Pierwszą O rzetelności, i następne: O karności, Harcerstwo a polityka, Harcerstwo a przyroda, Żydzi a harcerstwo, Służba Bogu, Abstynencja, Oszczędność.

Poza tym jeden pyszny bieg harcerski, polegający na przeniesieniu przez rowy i różne przepaści surowego jajka (próby wodzów – przyp. redakcji),

wspaniała wyprawa traperska (topografia, ognisko, różne sposoby przyrządzania przez siebie mięsa.

Dwudniowa wycieczka: Orłowa, Pietwałd (woj. Grażyński w powstańczym mundurze odbiera w czasie defilady wieniec dożynkowy), granica niemiecka (Niemcy wciąż kopią za oszalowaniem z desek bunkry), Cierlicko, Trzyniec, Bogumin z przeprowadzeniem wywiadów. Jednego dnia służba (zbieranie siana).

Pieśni: A. Kamiński uczy: z fanfarami i kotłami – Bum – tarata – ta… bum – bum – bum…

Poza tym każdy z uczestników prezentuje jakąś pieśń sam.

24-go sierpnia uczestnicy przeprowadzają referaty przygotowane na zlecenie komendanta kursu (jeden z tematów to organizacja Straja Ţării) Mają również miejsce odwiedziny jednego z puszczan, Czarnego Kruka (Ks. hm. Marian Luzar), a za dwie godziny już kursantów (około 17-tej) w Górkach nie było. W ciągu dwu godzin odbyło się zakończenie próby. W prywatnym, małym pokoiku (wrażenie: bardzo przytulny, łowickie narzuty) Aleksander Kamiński z protokołami podpisywanymi na kolanach… .

To ostatni obraz zapamiętany przez uczestników XIII kursu harcmistrzowskiego. Było krótko przed 17.00. Za tydzień wybuchnie II Wojna Światowa. Świat się zawali...

Na podstawie wspomnień hm. Tadeusza Dobrowolskiego opublikowanych w Skaucie Nr. 37-38

opracował hm. Janusz Sikorski.