"Gawędy Bena Hunta - gawęda III"

Totemowe pale

Plemiona indiańskie żyjące w doli nach rzek i na przybrzeżnych wyspach od północnej części stanu Waszyngton aż po Alaskę nazywane są plemionami północno-zachodniego wybrzeża. Szczepy te słyną z wyrobów drzeworytniczych, zwłaszcza pali totemowych. Rzeźbione pale cedrowe były pierwotnie słupami narożnymi w indiańskich domach, później pojawił się zwyczaj stawiania jednego dużego pala przed domem. Istnieje kilka różnych rodzajów pali totemowych: niektóre z nich ustawiano, aby uczcić pamięć zmarłego, inne przedstawiały drzewo genealogiczne właścicieli lub mityczne, legendarne przygody.



Wysokość pali wahała się od 40 do 70 stóp (stopa = 30,48 cm), a średnica największych dochodziła do trzech stóp. Rzeźbiarz był w plemieniu bardzo ważną osobą za swoją pracę mógł dostawać od 100 do 250 koców o wartości 3 dolarów każdy. Początkowo pale totemowe malowano na czarno, biało lub czerwono. Inne kolory zaczęto stosować, gdy wprowadzono w handlu farby robione fabrycznie.


Rzeźbienie pala totemowego to bardzo dobre zajęcie dla zastępu chłopców. Postępując według poniższych instrukcji mogą oni wykonać dokładnie taki pal, jaki robią Indianie. Na początek zdobądźcie stary słup telefoniczny i oczyśćcie go usuwając około l cm warstwę drewna (z braku słupa warto zwrócić się o pomoc do leśniczego lub dyrekcji najbliższego tartaku z prośbą o wskazanie i bezpłatne udostępnienie właściwego materiału na totem - przyp. W.). Do rzeźbienia doskonale nadaje się lipa lub sosna.


Wykorzystajcie w swojej pracy wzory autentycznych totemów plemion północno-zachodnich przedstawione na rysunkach.


Pale z totemami 14-elementowymi wydają się najłatwiejsze do wykonania. Praca ta wymaga czasu i cierpliwości, ale rezultaty warte są wysiłku.







"Wykonywanie pala"




1. Najpierw odetnij 1/3 tylnej części pala i wygładź ją strugiem.

(Narzędzia)




2. Oprzyj pal na kozłach do cięcia drewna, aby był wyżej, i wygładź go strugiem.


(rys. 1)





3. Kredką woskową lub miękkim ołówkiem naszkicuj znaki totemu, zaznaczając tylko główne elementy. Nie przejmuj się drobnymi pęknięciami.



(rys. 2)



4. Podstawową obróbkę wykonuj małą siekierką. Trzymaj ją blisko ostrza i odłupuj małe kawałki drewna. Przygotuj najpierw duże powierzchnie.



(rys. 3)



5. Następnie przy pomocy dużego dłuta od drewna oczyść, wygładź i wytnij te części, których nie mogłeś obrobić siekierką.




(rys. 4)



6. Jeśli wszystkie elementy masz wycięte, zacznij prace wykończeniowe. W przypadku tego pala użyto zakrzywionego noża. Tnij w poprzek słojów, aby odpowiednio ozdobić powierzchnię pala. Te znaki przypominają nacięcia toporkiem.





(rys. 5)



7. Po zakończenia rzeźbienia pala pomaluj go zwykłą farbą lub emalią.


(Pień bez farby)




(Pień pomalowany)


Najczęściej używane są kolory:
biały, żółty, niebieski, czerwony, rdzawy i czarny.

Pamiętaj, aby odcienie i zestawienia barw były stonowane.